کلینیک شنوایی سنجی و سمعک صمیمی
انجام کلیه تست های شنوایی سنجی تجویز و تحویل سمعک در کمتر از یک ساعت
تنها سازنده قالب دائمی پشت گوشی در ایران
کاشت حلزون
فهرست مطالب
کاشت حلزون گوش به قراردادن یک ایمپلنت شنوایی در حلزون و سیستم شنوایی برای افرادی که کم‌شنوایی‌های شدید تا عمیق و بالاتر دارند، گفته می‌شود.
کاشت حلزون برای تمامی افراد کم‌شنوا مناسب نیست و فقط در بیمارانی که سمعک جوابگوی کم‌شنوایی آن‌ها نمی‌باشد، انجام داده می‌شود.
در کاشت حلزون از تحریک الکتریکی اعصاب شنوایی برای کمک به شنیدن بیمار استفاده می‌گردد و در واقع بیمار صدا را به نوعی دیگر می‌شنود.
دستگاه کاشت حلزون چگونه کار می‌کند؟
دستگاه کاشت حلزون از 4 جزء تشکیل شده‌است که وظیفه تبدیل صدا به پالس‌های الکتریکی و انتقال آن به اعصاب شنوایی را برعهده دارد.
سمعک صداهای محیطی را تقویت می‌کند و آنرا به سیستم شنوایی منتقل می‌کند. در واقع تمامی سازوکار سمعک تا قبل از پرده‌گوش است و پس از آن پردازش صدا را سیستم شنوایی برعهده می‌گیرد.
در مورد کاشتحلزون قضیه متفاوت است. دستگاه کاشت، سیستم شنوایی را دور می‌زند و مستقیما عصب گوش را با استفاده از پالس‌های الکتریکی تحریک می‌کند.
اجزای دستگاه کاشت حلزون عبارتند از:
- میکروفون: صداهای محیطی را دریافت می‌کند و بالای گوش قرار می‌گیرد و از نظر شکل ظاهری شبیه سمعک است.
- پردازشگر صدا: بالای میکروفون قرار دارد و صدایی که میکروفون دریافت کرده‌است را پردازش می‌کند.
- ایمپلنت: سیگنال‌های پردازشگر صدا را دریافت می‌کند و آن‌ها را به پالس‌های الکترونیکی تبدیل می‌کند.
- الکترودها: گروهی از الکترودها هستند که پالس‌های ساخته‌شده در ایمپلنت را به عصب شنوایی منتقل می‌کنند. هر الکترود مخصوص به انتقال یک سری فرکانس خاص به یک بخش از عصب شنوایی می‌باشد.
صدایی که بیمار با دستگاه کاشت می‌شنود با صدای طبیعی متفاوت است و بنا به گفته بیماران صدا بیشتر حالت مکانیکی یا رباتیک دارد. ولی همین صدا هم برای فردی که هیچ کمک دیگری نمی‌توانیم به او بکنیم، یک غنیمت است و در صورتیکه در سنین کودکی کاشت حلزون را انجام داده باشد، می‌تواند همچون ما صحبت نماید و به گونه‌ای با دستگاه خود را تطبیق دهد که هیچ فرقی با یک فرد عادی نداشته‌باشد.
در صورتیکه اگر کاشتحلزون برای وی انجام نشود، کودک توانایی صحبت‌کردن را حتی با سمعک پیدا نخواهد کرد و به اصطلاح کر و لال خواهد بود.
جراحی کاشت حلزون چگونه است؟
جراحی کاشت حلزون تحت بیهوشی عمومی انجام می‌گیرد. مدت زمان عمل کاشت بین 2 الی 4 ساعت می‌باشد. برای انجام عمل ابتدا جراح گوش یک برش در ناحیه برجسته پشت گوش که مستوئید نام دارد، ایجاد می‌کند و سپس استخوان زیر آن را باز می‌کند.
پس از آن به رشته‌های عصب صورت می‌رسیم که جراح باید آن‌ها را به دقت کنار بزند. زیرا اگر قطع شوند باعث فلج‌شدن صورت می‌شوند.
پس از آن پزشک به حلزون گوش می‌رسد. با یک برش ظریف حلزون سوراخ می‌شود و الکترود‌های دستگاه کاشت در جای مخصوص خود در حلزون قرار گرفته می‌شوند.
پزشک در قسمت زیر پوست سر و در نزدیکی گوش بیمار یک قسمت از دستگاه را که گیرنده امواج الکتریکی ارسالی از سوی پردازشگر است و ایمپلنت (implant) نام دارد، را قرار می‌دهد و قسمت‌های باز شده را بخیه می‌زند و جراحی تمام می‌شود.
بیمار معمولا پس از یک الی دو روز بعد از عمل از بیمارستان ترخیص می‌گردد.
عوارض عمل کاشت حلزون
عوارض عمل کاشت حلزون به ندرت بروز پیدا می‌کنند و این جراحی یک عمل کم‌خطر محسوب می‌شود ولی در مواردی می‌تواند عوارض زیر را داشته‌باشد.
- عفونت پرده‌ی مغز یا نخاع (مننژیت)
- تورم طولانی‌مدت در ناحیه جراحی‌شده
- خون‌ریزی از گوش
- حالت سرگیجه طولانی‌مدت
- عفونت در ناحیه دستگاه کاشت‌شده
- فلج‌شدن عصب صورت
- تغییر حس چشایی
- وزوز کردن گوش
باید توجه داشت که این عوارض به ندرت بروز پیدا می‌کنند.
کاشت حلزون برای چه افرادی انجام می‌شود؟
کاشت حلزون برای افرادی که دارای کم‌شنوایی شدید تا عمیق و عمیق که به اصطلاح ناشنوایی کامل دارند، انجام می‌شود. این عمل برای بیمارانی که سمعک قادر به تامین نیازهای شنوایی آن‌ها نباشد، انجام می‌گیرد.
در صورتیکه بیمار کم شنوا در سنین نوزادی و یا کودکی باشد، قبل از انجام عمل کاشتحلزون حتما می‌بایست چندین ماه از سمعک استفاده نماید و در کلاس‌های تربیت‌شنیداری و گفتاردرمانی شرکت نماید. در طی این مدت پیشرفت شنیداری و گفتاری بیمار بررسی می‌شود و تنها در صورتیکه بیمار پیشرفت کافی نداشته باشد، عمل کاشت حلزون برای وی انجام می‌گیرد.
دلیل این کار این است که عمل کاشتحلزون همراه با تخریب حلزون گوش است و تنها در مواردی که هیچ راه دیگری برای درمان و توانبخشی بیمار وجود نداشته‌باشد، انجام می‌گیرد. درنتیجه قبل از آن باید تمامی روش‌های درمانی دیگر از جمله سمعک امتحان شوند.
بهترین زمان برای کاشت حلزون چه سنی است؟
بهترین زمان برای کاشت حلزون قبل از 18 ماهگی می‌باشد. کودکان واجد شرایط می‌توانند از سن 12 ماهگی کاندید کاشت حلزون شوند.
طبق تحقیقات انجام‌شده و تجربیات بالینی بهترین زمان برای کاشت حلزون سن 12 الی 18 ماهگی می‌باشد و بیمارانی که در این دوره سنی عمل شده‌اند در مقایسه با افرادی که در سنین بالاتر عمل کاشت را انجام داده‌اند، دارای گفتار روان‌تر و توانایی‌های درک موسیقی بهتر بوده‌اند.
دلیل این امر این است که سن طلایی زبان‌آموزی از بدو تولد تا سه‌سالگی می‌باشد و از این سن به بعد هر چه کودک دیرتر عمل کاشتحلزون را انجام دهد، توانایی‌های گفتاری کمتری خواهد داشت.
در بزرگسالانی نیز که به مرور و یا طی حوادثی شنوایی خود را از دست داده‌اند و سمعک برای آن‌ها کاربردی ندارد، بهتر است که هر چه زودتر برای عمل کاشتحلزون اقدام نمایند. زیرا هر چه زمان ناشنوایی گوش بیشتر باشد، کاشتحلزون تاثیر کمتری در برگشت شنوایی خواهد داشت.
توانبخشی کاشت حلزون
کاشت حلزون تنها یک عمل جراحی نیست و از دو بخش عمل‌جراحی و توانبخشی پس از عمل تشکیل شده‌است.
توانبخشی به اندازه جراحی مهم است و در صورتیکه بیمار پروسه توانبخشی پس از عمل را طی ننماید، نمی‌تواند نتیجه مطلوب را از کاشتحلزون کسب نماید.
دلیل اهمیت توانبخشی کاشتحلزون این است که صدایی که بیمار با دستگاه کاشت می‌شنود با صدایی که ما می‌شنویم، متفاوت است.
با توانبخشی شنوایی مغز یاد می‌گیرد که صداهایی که از دستگاه کاشت می‌آید را تفسیر نماید. این فرآیند مخصوصا برای افراد بزرگسالی که قبلا توانایی شنیدن داشتند، سختتر است. زیرا صدایی که توسط دستگاه می‌شنوند با صدایی که قبلا می‌شنیدند، متفاوت است.
مغز انسان برای عادت‌کردن و تفسیر صداهای دستگاه به زمان نیاز دارد و هر چه زمان بیشتری از کاشتحلزون بگذرد، مغز عادت بیشتری به صدای دستگاه می‌کند و صداها را بهتر تفسیر می‌کند.
روشن‌کردن دستگاه کاشت حلزون
روشن‌کردن دستگاه کاشت حلزون معمولا سه الی شش هفته پس از عمل‌جراحی انجام می‌گیرد. در جلسه‌ای که قرار است دستگاه روشن شود، قسمت خارجی دستگاه که شامل میکروفون، پردازشگر صدا می‌باشند برای بیمار وصل می‌شود و توصیه‌های لازم جهت نگه‌داری و مراقبت از دستگاه به بیمار داده‌می‌شود.
بهترین مکان برای توانبخشی کودکی که کاشتحلزون انجام داده‌است، مرکز خانواده و کودک کم‌شنوا می‌باشد.
مرکز خانواده و کودک کم‌شنوا یک مرکز نیمه دولتی و تحت نظارت بهزیستی می‌باشد که دارای تیم کامل توانبخشی برای افراد و مخصوصا کودکان دارای کاشتحلزون می‌باشد.
تیم مرکز خانواده و کودک کم‌شنوا شامل افراد زیر می‌باشد.
- گفتاردرمان
- شنوایی‌شناس
- روانشناس
- مربی آموزشی
- کاردرمان
تیم توانبخشی مرکز کم‌شنوا در تمامی مراحل حامی بیمار کم‌شنوا بوده و در صورتیکه بیمار کلاس‌های آموزشی و تمرینات منزل را بدرستی و منظم انجام دهد، می‌تواند همانند یک فرد عادی صحبت نماید، مهارت شنیداری داشته‌باشد و در کلاس‌های مدرسه پیشرفت داشته‌باشد.
هزینه کاشت حلزون
خوشبختانه و با پیگیری‌هایی که سازمان بهزیستی و وزارت‌بهداشت انجام داده‌اند، هزینه کاشت حلزون شنوایی رایگان شده‌است. البته عمل رایگان تنها برای کودکان کم‌شنوا قابل انجام است و برای بزرگسالان رایگان نمی‌باشد.
در بزرگسالان عمل دولتی کاشت حلزون معمولا 6 میلیون تومان هزینه دارد. در مراکز خصوصی این عمل بین 50 الی 100 میلیون هزینه دارد.
مراقبت‌های بعد از کاشتحلزون
مراقبت‌های بعد از کاشت حلزون گوش شامل موارد زیر می‌باشند.
- جلوگیری از ضربه به سر در قسمتی که دستگاه وجود دارد.
- ممانعت از خیس شدن قسمت بیرونی دستگاه کاشت برای دستگاهایی که ضدآب نیستند.
بیمار باید مراقب باشد که به دستگاه ضربه وارد نشود. به همین منظور بیمار باید از انجام وزرش‌های رزمی و سایر فعالیت‌هایی که می‌تواند منجر به ضربه‌خوردن سر شود، دوری نماید. همچنین مواقعی که بیمار با آب در تماس است همچون استخر ،حمام و یا شستن سر باید قسمت خارجی دستگاه را جدا نماید.
البته در چند سال اخیر دستگاهای کاشتحلزون ضدآب وارد بازار شده‌اند و در صورتیکه بیمار بخواهد از آن‌ها استفاده نماید باید قبل از عمل هماهنگی‌های لازم را با جراح و تیم کاشت انجام دهد.
مراکز کاشت حلزون در ایران
مراکز کاشت حلزون در ایران شامل 11 مرکز و در چندین شهر ایران می‌باشند. البته چندین مرکز خصوصی نیز وجود دارند که بیماران می‌توانند با طول نوبت کمتر در آن‌ها عمل کاشت را انجام دهند ولی هزینه بسیار بیشتری بین 50 الی 100 میلیون را باید متقبل شوند.
در حال حاضر در مراکز زیر عمل دولتی کاشت حلزون انجام می‌گردد.
- مرکز کاشتحلزون بیمارستان لقمان حکیم
- مرکز کاشتحلزون بیمارستان بقیه‌الله اعظم
- مرکز کاشتحلزون بیمارستان امیر اعلم
- مرکز کاشتحلزون بیمارستان رسول اکرم (ص)
- مرکز کاشتحلزون فارس در شیراز
- مرکز کاشتحلزون خراسان در مشهد
- مرکز کاشتحلزون تبریز در آذربایجان شرقی
- مرکز کاشتحلزون همدان در همدان
- مرکز کاشتحلزون خوزستان در اهواز
- مرکز کاشتحلزون اصفهان در اصفهان
- مرکز کاشتحلزون کرمان در کرمان
