کلینیک شنوایی سنجی و سمعک صمیمی
انجام کلیه تست های شنوایی سنجی تجویز و تحویل سمعک در کمتر از یک ساعت
تنها سازنده قالب دائمی پشت گوشی در ایران
عفونت گوش کودکان
فهرست مطالب
عفونت گوش
گوش انسان به صورت کلی از سه قسمت خارجی و میانی و داخلی تشکیل شده است. هنگامی که صحبت از عفونت گوش در کودکان میشود منظور عفونت گوش میانی یا اتیت مدیا(otitis media) است. گوش میانی فضایی حفره مانند است که از یک سمت به پرده گوش و از سمت دیگر به حلزون گوش ختم میشود. گوش میانی دارای ۳ استخوانچه ریز با نامهای چکش، سندانی و رکابی است که وظیفه انتقال صدا از پرده گوش به حلزون گوش را دارند. همچنین یک لوله به نام شیپور استاش در کف گوش میانی قرار دارد که رابط بین حفره گوش‌میانی و حلق است.
وظیفه شیپور استاش چیست؟
شیپور استاش دو وظیفه اصلی زیر را برعهده دارد
یکسان کردن فشار هوای گوش میانی با فشار هوای حلق
شیپور استاش در حالت طبیعی بسته است و به صورت طبیعی هنگام خمیازه کشیدن،بلع و جویدن باز میشود و سبب تعدیل و انتقال هوا میان گوش‌میانی و حلق میشود.همه ما احساس کیپی و گرفتگی گوش را در ارتفاعات و یا هنگام پرواز در هواپیما تجربه کرده‌ایم. این نوع کیپ بودن گوش به علت عدم کارکرد مناسب شیپور استاش در ارتفاعات است که معمولا با خمیازه کشیدن و یا آدامس جویدن و یا خوردن خوراکی و آب شیپور استاش باز شده و هوا بین گوش‌میانی و گلو منتقل میشود و گرفتگی گوش برطرف میشود.
تخلیه کردن ترشحات و مخاط موجود در گوش میانی به حلق
یکی دیگر از وظایف اساسی شیپور استاش تخلیه کردن مخاط و ترشحات گوش‌میانی است. این عمل باعث میشود که در عملکرد انتقال صدای از گوش خارجی به گوش اختلالی به وجود نیاید.
دلیل عفونت گوش در کودکان چیست؟
عفونت گوش در کودکان دارای علل مختلفی است که در گروههای زیر دسته بندی می‌شوند.
عملکرد شیپور استاش
شیپور استاش در نوزادان و کودکان دارای اندازه کوچکتری است و مسیر آن از گوش میانی به سمت حلق افقی‌تر است. همچنین عضلات شیپور استاش در کودکان نسبت به بزرگسالان ضعیف‌تر هستند. همه این عوامل باعث می‌شوند که عفونت‌های حلق و گلو (سیستم تنفسی فوقانی) راحت‌تر از طریق شیپوراستاش به گوش میانی راه پیدا کنند.
باکتری‌ها و ویروس‌ها
کودکان و نوزادان به دلیل اینکه سیستم ایمنی ضعیف‌تری نسبت به بزرگسالان دارند بسیار بیشتر به عفونت‌های باکتریایی و ویروسی مبتلا می‌شوند. در صورتیکه این ویروس‌ها و باکتری‌ها به سیستم تنفسی فوقانی یعنی گلو و حلق راه پیدا کنند بنا به دلایل گفته شده در بالا براحتی از طریق شیپوراستاش به گوش میانی راه پیدا می‌کنند و سبب ایجاد عفونت گوش میانی می‌شوند.
بزرگ شدن و عفونت لوزه سوم یا آدنوئید
آدنوئید یا به اصطلاح عامیانه آن لوزه سوم بافتی لنفی است که در فضای پشت بینی و بالای گلو قرار دارند. وظیفه اصلی آدنوئید به دام انداختن ویروس‌ها و باکتری‌ها و جلوگیری از ورود آنها به داخل بدن است.لوزه سوم پس از به دام انداختن میکروب‌ها با ترشح پادتن به مقابله با عفونت می‌پردازد.
در قسمت پشتی لوزه سوم شیپور استاش قرار دارد. هنگامی که لوزه سوم با باکتری‌ها و ویرویس‌ها درگیر میشود، متورم می شود و اندازه آن بزرگتر می شود. افزایش اندازه لوزه سوم باعث می شود که مسیر خروجی شیپور استاش در بالای گلو بسته شود و شیپور استاش نتواند عملکرد خود را به درستی انجام دهد. در این حالت هوا نمیتواند از طریق شیپوراستاش به گوش میانی وارد شود و از طرفی مخاط و ترشحات گوش میانی نیز نمی‌توانند از طریق شیپوراستاش تخلیه شوند. همچنین عفونت موجود در لوزه سوم یا آدنوئید میتواند از طریق شیپور استاش به گوش میانی منتقل شود. همه این عوامل دست به هم داده و سبب بروز عفونت گوش میانی میشود.
تورم و بزرگی شیپور استاش پس از رفع عفونت کاهش می‌یابد و به اندازه قبلی خود می‌رسد در صورتیکه پس از رفع عفونت و التهاب اندازه لوزه کاهش نیابد کودک باید از دارو استفاد نماید و در صورتیکه اندازه لوزه سوم با دارو کنترل نشود، لوزه سوم بیمار باید با استفاده از عمل حراجی برداشته شود. التهاب لوزه سوم در کودکان بسیار شایع است. معمولا از سن 7سال به بالا اندازه لوزه سوم به تدریج کاهش می یابد و در سنین بزرگسالی به کوچکترین حالت خود می رسد.
رفلاکس(ریفلاکس )معده یا بازگشت اسید معده در نوزادان و شیرخوارن
یکی از مشکلاتی که در اکثر نوزادان و شیرخواران وجود دارد، رفلاکس یا ریفلاکس معده است که به صورت عامیانه به آن اسید معده نیز گفته میشود. هنگامی که غذا را قورت می‌دهیم غذا از طریق مری به معده منتقل میشود. یک اسفنکتر(عضله) در انتهای مری وجود دارد که به عنوان دریچه ای بین مری و معده عمل می کند. هنگامی که کودک شما غذا را می بلعد، این عضله شل می شود و غذا از مری به معده وارد میشود. این اسفنکتر به طور طبیعی بسته است و از بازگشت محتویات معده به مری جلوگیری میکند. در اکثر نوزادان و شیرخوارن این اسفنکتر به بلوغ نرسیده است و به همین علت باعث میشود که محتویات معده به مری بازگردد و به اصلاح عامیانه اسید معده برگردد یا معده ترش کند.
در صورتیکه ریفلاکس معده شدید باشد و به فضای پشت حلق برسید میتواند از طریق شیپوراستاش وارد گوش میانی شود و سبب عفونت گوش میانی شود. همچنین در صورت برخورد مکرر با لوزه سوم میتواند سبب التهاب و بزرگی لوزه سوم شود که خود میتواند به عفونت گوش منجر شود.
درمان ریفلاکس یا رفلاکس معده
ریفلاکس معده در نوزادان و شیرخواران به مرور زمان و با بلوغ رسیده اسفکنتر یا عضله انتهایی مری از بین می‌رود. معمولا تا سن 6 الی 12 ماهگی رفلاکس معده تمام میشود. اولین درمان برای بهبود رفلاکس معده تغییر نوع رژیم غذایی نوزاد(نوع شیر مصرفی)است. همچنین بهتر است که سر نوزاد موقع شیرخوردن زاویه 45 درجه داشته باشد و پس از آن به مدت 20 الی 30 دقیقه از خواباندن نوزاد جلوگیری کرد و پشت نوزاد را در حالت مایل به عمودی نگه داشت تا از برگشت شیر از معده به مری ممانعت به عمل آید. همچنین بهتر سوراخ شیشه شیر بررسی شود، زیرا اگر از حدی کوچکتر باشد سبب میشود که همراه با شیر خوردن هوای زیادی وارد معده نوزاد شود و ریفلاکس تشدید شود. بهتر است نوزاد دارای رفلاکس معده توسط متخصص اطفال ویزیت شود و در صورت لزوم علاوه بر تغییر رژیم غذایی، اقدامات دارویی لازم نیز برای نوزاد صورت بگیرد.
مواد آلرژن و حساسیت زا
مواد آلرژن و حساسیت‌زا می‌توانند سبب التهاب لوزه‌ی سوم یا آدنوئید شوند و با التهاب و بزرگ‌شدن لوزه‌ها جلوی شیپور استاش بسته میشود و با اختلال عملکرد شیپوراستاش عفونت گوش میتواند بروز پیدا کند.
مهمترین مواد حساسیت‌زا عبارتند از دود یا بوی سیگار، بوی عطر یا ادکلن و گرد و خاک. بهتر است که نوزاد در معرض مواد حساسیت‌را قرار نگیرد. اولین نشانه حساسیت در نوزاد خاراندن گوش یا تلاش برای خاراندن اطراف گوش است. مواد حساسیت‌زا بسیار زیاد هستند. بهتر است که آزمایش آلرژی گرفته شود تا موادی که کودک به آنها آلرژی دارد شناسایی شود و کودک را از معرض آنها دور کرد.
علایم عفونت گوش میانی یا اتیت مدیا در کودکان
خوشبختانه عفونت گوش میانی یا اتیت مدیا دارای علایم بالینی زیادی است که از روی آنها می توان عفونت گوش را تشخیص داد.
- دست زدن و کشیدن مداوم گوش
- گریه بیش از حد معمول و اختلال در خواب
- تب کردن
- از دست‌دادن اشتها
- خارج شدن مایع از گوش
- مشکل در شنیدن صداهای ضعیف
کودک یا نوزاد هنگامی که مبتلا به عفونت گوش میانی یا اتیت مدیا میشود مرتب گوش‌هایش را با دست می‌کشد یا آنها را می‌خاراند. این کار را معمولا تا جایی انجام می‌دهد که گوش‌هایش زخم می‌شوند. همچنین کودک در بعضی موارد اشتهای خود را از دست می‌دهد ولی از دست دادن اشتها علامت شایعی نیست و در بعضی موارد ممکن است اتفاق نیوفتد.
گریه کردن بیش از حد معمول و اختلال در خواب علامت شایع دیگری است که در اکثر بیماران مشاهده میشود. معمولا کودک یا نوزاد با گریه شدید از خواب می‌پرد و شدیدا بی‌قراری میکند.
همچنین در مواردی که عفونت کاملا گوش‌میانی را درگیر کرده‌باشد، کم‌شنوایی انتقالی به وجود می‌آید که میتواند تا در موارد شدید تا 50 الی 60% سبب کم‌شنوایی شود.
بدترین علامت عفونت گوش‌میانی ترشح از گوش است که نشانه پارگی پرده گوش است. این نوع ترشح میتواند همراه با خون، چرک و یا بی‌رنگ باشد و نشانه‌ای از پارگی پرده گوش است. معمولا پس از خروج ترشح از گوش درد گوش و علایم دیگر نوزاد یا کودک کاهش می‌یابد. دلیل این امر خروج عفونت از گوش میانی است. خوشبختانه پارگی پرده‌گوش در نوزادان و کودکان در صورتیکه منبع عفونت قطع شده‌باشد، معمولا پس از 3 الی 6 هفته از بین می‌رود.
تشخیص پارگی پرده گوش
بهترین روش برای تشخیص پارگی پرده گوش یا پرده تمپان انجام تست تمپانومتری است. برای انجام تست تمپانومتری می‌بایست به کلینیک‌های شنوایی سنجی مراجعه نمایید. انجام تمپانومتری مخصوصا برای نوزادانی که دارای کانال گوش خارجی باریکی هستند و امکان مشاهده پرده گوش از طریق اتوسکوپی برای پزشک سخت می‌باشد،بسیار کاربردی و عالی است.
تشخیص عفونت گوش‌میانی یا اتیت مدیا در کودکان
تشخیص اتیت‌مدیا یا عفونت گوش‌میانی از طریق علایم بالینی نوزاد همراه با معاینه اتوسکوپی و تست تمپانومتری انجام می‌گیرد.
در حال حاضر تست تمپانومتری بهترین روش برای تشخیص اتیت‌مدیا می‌باشد، که این تست در کلینیک‌های شنوایی سنجی انجام می‌گیرد. آزمون تمپانومتری در کلینیک شنوایی‌سنجی صمیمی توسط دو دستگاه maico mi44 و maico mi34 که ساخت آلمان بوده و جزء بهترین و سریعترین دستگاهای موجود در جهان برای انجام تمپانومتری نوزادان و کودکان می‌باشد انجام می‌گیرد.
تست تمپانومتری کاملا بدون درد و سریع بوده و انجام آن توسط دستگاه میکو در هر گوش کمتر از 5 ثانیه طول می‌کشد. مزیت دیگر دستگاه میکو این است که حرکت سر و یا گریه کردن نوزاد تاثیری در جواب آزمایش ندارد. همچنین دستگاه میکو دارای فرکانس مخصوص نوزادان برای انجام تمپانومتری نوزادان زیر سه ماه می‌باشد.
درمان دارویی عفونت گوش میانی در کودکان
درمان دارویی عفونت گوش میانی یا اتیت‌مدیا در کودکان و نوزادان با استفاده از داروهای رفع علایم بیمار انجام می‌گیرد. بیماری عفونت گوش میانی بیماری ارجاعی است و در ابتدا باید بیماری که عامل بروز عفونت گوش میانی است، رفع گردد. ابتدا سرماخوردگی، لوزه سوم، آلرژی، تب، ریفلاکس معده و هر بیماری که باعث بروز اتیت مدیا شده‌باشد، باید رفع شود. پس از رفع شدن عامل اصلی در اکثر موارد عفونت گوش میانی نیز از بین می‌رود.
درمان جراحی عفونت گوش میانی
در مواردی که عفونت گوش بیشتر از چند ماه ادامه داشته باشد و داروهای تجویز شده توسط متخصص اطفال و گوش و حلق و بینی نتواند سبب بهبودی اتیت مدیا شود از جراحی برای درمان استفاده می شود.
درمان جراحی برای بهبود اتیت مدیا توسط متخصص گوش و حلق و بینی صورت می‌گیرد. در این جراحی برش کوچکی بر روی پرده‌گوش زده میشود و لوله کوچک و باریکی به نام VT(لوله تهویه) در داخل قسمت برش‌زده شده پرده‌گوش جایگذاری میشود. VT نقش شیپور استاش را ایفا میکند و باعث میشود که عفونت و ترشحات موجود درگوش میانی از طریق آن خارج شوند. VT دارای دو نوع موقتی و دائمی است. در نوع موقتی پس از رفع عفونت و در طی 6 الی 12 ماه VT خودبه‌خود از پرده‌گوش می‌افتد. در صورتیکه عفونت گوش مزمن باشد و پس از افتادن *VT موقت* دوباره عفونت گوش برگردد از VT دائمی استفاده می‌نماییم. VT دائمی خودبه‌خود از گوش خارج نمی‌شود و خارج شدن آن از گوش توسط متخصص گوش و حلق و بینی انجام میشود.
درمان خانگی عفونت گوش
برای درمان اتیت مدیا بهتر است به پزشک اطفال یا گوش و حلق و بینی مراجعه نمایید و از مصرف خودسر دارو مخصوصا برای کودکان خودداری نمایید. در صورتیکه به پزشک دسترسی ندارید می‌توایند از روش‌های زیر استفاده نمایید و در اولین فرصت به پزشک مراجعه نمایید.
کمپرس گرم
بهترین روش خانگی برای بهبود گوش‌درد استفاده از کمپرس‌آب گرم یا استفاده حوله گرم بر روی گوش است. همچنین می‌توان از گرمای سشوار نیز استفاده کرد.مواظب باشید که گرما بیش از حد نباشد و موجب سوختن پوست نشود. در این روش حداکثر پس از 15 دقیقه درد بیمار به مقدار قابل توجهی کاهش می‌یابد.
- استفاده از ایبوپروفن و استامینوفون
استامینوفون و ایبوپروفن دو داروی بدون نسخه هستند که در صورتیکه به کمپرس گرم دسترسی نداشته باشد می‌توانید از آنها استفاده نمایید. بهتر است که بدون دستور پزشک از مصرف آنها خودداری به عمل آید.
- مصرف مایعات گرم
مصرف مایعات و غذاهای آبکی گرم میتواند سبب کاهش التهاب لوزه سوم و گلو شود و میسیر شیپور استاش را باز کند. در صورتیکه مسیر شیپور استاش باز شود عفونت از طریق آن از گوش میانی خارج میشود و اتیت مدیا از بین می‌رود.
کلینیک شنوایی سنجی صمیمی دارای تست‌های تشخیصی عفونت گوش‌میانی یا اتیت‌مدیا در نوزادان و کودکان می‌باشد. کلیه دستگاهای تشخیصی کلینیک صمیمی دارای برند maico آلمان بوده که یکی از بهترین دستگاهای تشخیصی دنیا می‌باشد.
برای گرفتن نوبت و اطلاعات بیشتر در مورد عفونت‌گوش‌میانی با شماره‌تماس‌های موجود در کلینیک تماس حاصل فرمائید.
